‘Een historisch schip dat u het Piet Hein-gevoel bezorgt’
Volgend jaar is het 75 jaar geleden dat de vermaarde jachtwerf De Vries-Lentsch uit Nieuwendam het schip Jantine ontwierp. De iconische jachtbouwer ontwikkelde het jacht in opdracht van een al even beroemde opdrachtgever. De familie Halbertsma uit Grou, eigenaren van de in Friesland wijd en zijd bekende houtfabriek. Na jaren trouwe dienst komt dit goed bewaarde familie-erfstuk nu in de verkoop. Met nazaat en huidig Jantine-eigenaar Jan Mulder duiken we in het verhaal achter deze unieke boot.
De familie Halbertsma uit Grou is in Friesland welbekend. Met dank aan de vier broers Joost, Tjalling, Eeltsje en Binnert. De eerste drie waren begin 19e eeuw gewaardeerde schrijvers van Friese volkslectuur. Zelfs het Friese volkslied kwam van hun hand. Binnert daarentegen was een rasondernemer. Eerst bakker, later koopman. Zijn nageslacht richtte in 1891 houtfabriek Halbertsma op. Onder leiding van zoon Pieter Goslik Halbertsma groeide de fabriek uit tot een legendarische onderneming in Friesland.
125 jaar familiebedrijfsgeschiedenis
Wat begon met het maken van botervaatjes en boterkisten, groeide uit tot dé kwaliteitsproducent van deuren en kozijnen, maar ook (box-)pallets in Nederland. Het familiebedrijf was niet alleen qua ligging aan het water, maar ook op sociaal vlak het kloppende hart van het Friese dorp: anonieme armoedebestrijding, sponsoring van sportverenigingen en de oprichting van een brandweer. Ook was het haar tijd vooruit met een eigen pensioenfonds, personeelsvereniging en bedrijfsgarage.
Zo zette Halbertma zich in voor haar medewerkers én haar dorp. Liefst 125 jaar bleef het familiebedrijf bestaan. Een periode waarin eveneens fabrieken in Leeuwarden, Hoorn, Groningen, Lemmer en Scheemda gevestigd werden. Een bedrijf leiden, is hard werken. Logisch dus dat de Halbertsma’s ook hun ontspanning zochten. Die vonden ze op het water. Directie schip ‘Gretha’ bracht al vanaf de oprichting plezier. Maar met het groeien van het nageslacht was één familieboot niet meer genoeg.
Keuze voor De Vries-Lentsch
“Mijn grootmoeder Tine Mulder-Halbertsma dacht in het weekeind met haar kinderen weer eens lekker met ‘de Gretha’ op pad te kunnen”, vertelt hun inmiddels 68-jarige kleinzoon Jan Mulder. “Er was alleen een probleem; haar broer was haar net voor geweest…” Een familieoverlegje later werd besloten tot de bouw van een extra boot. “Een achterneef van de familie bood daarbij uitkomst. Hij was eigenaar van de welbekende werf De Vries-Lentsch uit Nieuwendam.” Zo werd deze gerenommeerde werf de bouwer van Jantine. “Een schip dat de naam van zowel mijn grootmoeder als mijn overleden grootvader droeg.”
Jantine had als hoofddoel ontspanning brengen, maar werd ook ingezet om klanten te fêteren. “Vanaf mijn geboorte in 1956 ging ik al mee op dagtripjes. Met oma, tante Greet, mijn ouders, mijn zus en soms zelfs mijn oom en tante. Prachtig vond ik dat! Een keer per jaar gingen we met ‘de Jantine’ twee weken op zomervakantie. Dan gingen ons dienstmeisje en schipper Postma vanuit het houtbedrijf mee, zodat het ons aan boord aan niets ontbrak. Dat kon makkelijk, want ‘de Jantine’ beschikt over zeven slaapplaatsen.”
Oogappeltje van Oma
Van Roermond tot Heeg en van Rotterdam tot Antwerpen. “Met ‘de Jantine’ voer mijn oma nog jarenlang elke zomer samen met haar dochter, schipper en dienstmeisje door heel Nederland en België. Zelfs toen ze in de rolstoel belandde.” Speciaal voor haar werden een makkelijker toegankelijk tweede toilet en verbrede deurtjes aan bakboordzijde gecreëerd. “Met twee lange loopplanken en twee aparte gootjes reden we die rolstoel aan boord.”
Hoe gek oma Tine op varen was, bleek wel toen ze op de dag van haar ontslag met de boot uit het Amsterdamse OLV Ziekenhuis opgehaald werd. “Zo kon ze toch de opening van het vaarseizoen bij watersportvereniging Frisia op het Pikmeer nog bijwonen. Maar dan wel met de gepavoiseerde Jantine, want dat was haar oogappeltje.”
Vanaf 1968 ging het eigenaarschap van de Jantine over in de handen van Jans vader en zijn tante Greet. “Maar toen mijn vader in 1992 overleed werd ik zelf de trotse bezitter van het familie-erfstuk. Omdat ‘de Jantine’ naast pleziertochten ook altijd nog zakelijk ingezet werd voor de houtfabriek, is het schip door de jaren heen geweldig onderhouden. Maar altijd met oog voor de prachtige geschiedenis van het jacht. Het schip ademt nog altijd historie en is op elk water waar het vaart en in elke haven waar het aanmeert een bezienswaardigheid.”
Verstand wint het van gevoel
Nu Jan 68 jaar oud is, neemt hij met pijn in het hart afscheid van zijn Jantine. “Het verstand wint het van het gevoel. Fysiek ben ik nu nog prima in staat om op het schip te varen. Maar dat kan over een paar jaar misschien anders zijn. Als dat moment komt, hoop ik voor ‘de Jantine’ de juiste koper te hebben gevonden. Want dit schip verdient een kapitein, die het waardeert om een jacht te varen dat u het Piet Hein-gevoel bezorgt. We nemen de tijd om de juiste nieuwe eigenaar te vinden. Ik wil er niet geforceerd vanaf, maar alleen als het gevoel goed is.”
Voor Jan kleeft er nogal wat nostalgie aan het schip. Prachtige reizen, dierbare herinneringen en onvergetelijke momenten beleefde hij aan boord. “Negen jaar oud was ik, toen we vanuit Muiden over het IJsselmeer naar Lemmer voeren. Zoals wel vaker hadden we ook onze zeilboot, een 30m2 op sleeptouw. Vanuit het niets ontstond er noodweer. Toen we buiten keken, zagen we in de verte een windhoos op ons afkomen en ontdekten we dat de zeilboot losgeslagen en nergens meer te bekennen was. We moesten draaien en kwamen even dwars op de golven. De hagelslag vloog zelfs van tafel af. Dat hadden we nog nooit meegemaakt!”
Spannend jongensavontuur
Zijn moeder sommeerde haar kinderen naar de slaapkamer. “Turend door het achterruitje volgde ik alles wat er gebeurde. Ik zag hoe de schipper omkeerde, terugvoer en van ‘de Jantine’ oversprong op de zeilboot, die flink op en neer deinde.” Ondertussen was aan boord het braakgeluid van het dienstmeisje al te horen. “Die was zeeziek geworden van het onstuimige geschommel…” Nadat de schipper erin slaagde om de zeilboot weer aan te lijnen en drijfnat terugkeerde aan dek, zette hij koers naar Urk. “Op dringend bevel van mijn moeder.”
De spanning van destijds staat nog altijd in Jans geheugen gegrift. Maar datzelfde geldt voor de gezellige momenten waarop het geluk van toen heel gewoon was. “Aan boord waren er twee zekerheden: er was oranjekoek met echte slagroom en soep van mijn oma’s hulp Minke. Die soep liet ze aan boord van ‘de Jantine’ in een grote pan heel lang trekken in de kombuis. Die lekkere geur vergeet ik nooit meer. Uiteraard werd de soep opgediend in een grote porseleinen soepterrine en in diepe borden, als start van een uitgebreide lunch.”
Gezellige avonden aan boord
Niet alleen als kind bezorgde Jantine hem veel plezier. Ook op latere leeftijd was dat het geval. “Het schip was de vaste slaapplaats van mij, mijn broer en mijn zeilvrienden tijdens de Sneekweek. Daar zeilden we elk jaar in mee met de wedstrijden. Eerst in de 30 m2- en later in de Yngling-klasse. Na afloop van de wedstrijden beleefden we op het Starteiland heel wat feestelijke avonden met elkaar.” De liefde voor het zeilen en varen, de schipper van de Jantine, meneer Postma, bracht het de kleine Jan al bij. “Ik mocht op zijn schoot ‘de Jantine’ besturen. Hij leidde me echt op. Vaak door kleine weetjes. Bijvoorbeeld hoe je kunt horen wanneer je van diep naar ondiep water vaart.”
Als kapitein van Jantine heeft Jan daar tot op de dag van vandaag nog voordeel van. Van kribvaren op de Lek tot aanmeren in het schiphuis in Grou. “Het gaat me aardig af, maar de stuurmanskunsten van Postma zijn ongeëvenaard. “Met mijn vader sloot hij ooit een weddenschap voor een doosje sigaren af. Hij beweerde dat hij ‘de Jantine’ in de krappe sluis van Lemmer om zijn as kon laten draaien. Die woorden maakte hij waar, zonder schade. Terwijl Jantine destijds nog over een houten roer met kettingen beschikte…”
Inmiddels is de Jantine qua aandrijving en besturing geüpdatet naar de eisen van de tijd. “Daarmee hebben we dit schip vol geschiedenis een nieuwe toekomst gegeven. Nu nog de juiste kapitein vinden.”
Meer weten over de Jantine?
Lees en bekijk meer details!
